Qanuni vəziyyət
• Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi 9 iyul 2004-cü ildə divarın qeyri qanuniliyi ilə bağlı məsləhətçi rəy qəbul etdi.
• BMT-nın Baş Assambleyasında üzv olan 150 ölkə, o cümlədən 25 bütün Avropa İttifaqı dövlətləri 20 iyul 2004-cü il çərşənbə axşamı gec bir vaxtda qərarın lehinə səs verdilər. Eyni zamanda 6 dövlət ABŞ, Avstraliya və İsrail buna etiraz etdi. Səsvermədən 10 dövlət imtina etdi.
2002-ci il mart ayının 29-unda İsrail silahlı qüvvələri fələstin ərazilərində genişmiqyaslı hərbi əməliyyata başladı. Bu əməliyyat əl-Sur əl-Vaqe adlandırıldı. Onlar bütün fələstin şəhər və kəndlərini yerlə yeksan edib dağıtdılar. Onlar əməliyyatda fələstin xalqının haqqına girərək ən qatı cinayətləri törətdilər, regionu yeni mərhələyə daxil etdilər , bu mərhələdə İsrail öz həqiqi niyyətlərini aşkar etdi. Bu isə Fələstin ərazilərinə İsrailin sahib olması və fələstinli sakinlərin ordana qovulması idi. Bu əməliyyatın başlanmasından az gün keçmişdi ki, Oriyel Şaron keçmişdə etiraz edilən və rədd edilən planlarını yerinə yetirmək üçün təlimatlar çıxardı. Yerinə yetirmək üçün qərarlar çıxardı və bu qərarlar üçün böyük büdcələr ayırdı. Bu planlar ayrılma planları idi. Aşağıdakılardan ibarət ayrılmaq divarı qurmağı tələb edirdi :
1. Yaşıl xətt boyunca uzanan silsilə maneələr. Bu zəncir sement divarlardan və dərin uzun kanallardan, elektron nəzarət məntəqələrindən və bundan əlavə elektrik hasarlarından ibarət idi.
2.Yaşıl xətt boyunca 1-10 kilometr və bəzi hallarda 20 km dəriniyində uzanan Selfet regionunda olduğu kimi təcrid edilmiş region. Bu region Ğulaf Əl-Qüds regionunu əhatə edir və hansı ki Qüds bələdiyyəsinin hüdudlarından kənarda 170 kvadrat km-i əhadə edir.
Bu planda ən təhlükəlisi təcrid edilmiş region və Ğulaf əl-Qüds idi.
Birinci : Palanlaşdırıldığı kimi tam şəkildə ayrılmış divar
Mədəniyyətin ünvanının ədəbiyyat və incəsənət olması barədə mübahisə edən yoxdur. Həqiqətən(Brosted) kimi böyük tarixçilər yəhudilərin oraya daxil olduğu gün çiçəklənmiş kənani şəhərlərini təsvir edərkən deyir ki, bu şəhərlərdə rahat evlər var idi və orada sənaye , ticarət, yazı, məbədlər və həmçinin yəhudilərin tez bir zamanda iqtibas etdikləri mədəniyyət var idi. Onlar evlərin tikintisində çadırlarını qoyub getmişlər. Habelə onlar səhrada geydikləri dəriləri çıxarmışlar. Onlar al əlvan rəngli yundan paltar geyirdilər. Bir müddət sonra kənanilər və yəhudilər arasında olan kişi xarici görünüşə görə fərqlənmirdi və dəniz tərəfdən fələstinlilər və İordaniya istiqamətindən israillilər daxil olduqdan sonra kənani ərazisi 3 millət arasında paylandı və yalnız kənanilər tək özləri ölkəni idarə etmədilər, lakin kənani dili ölkədə hakim dil olaraq qaldı.
Erkən yazılmış tarixdən bəri , yəni 5000 min ildən bəri Fələstin 1917-ci ilə qədər Britaniya Mandatlığına qədər tanınmamışdır.
Yalnız üç dil var idi :
İlk olaraq kənani, arami ikinci – bu o dil idi ki, İsa Məsih bu dildə danışırdı, – üçüncü ərəb dili.
İkinci : Divarın inşa olunma mərhələləri
Habelə bu dövr keramikanın inkişaf etmiş sənayesi ilə fərqlənmişdir, belə ki gil maddəsinin seçilməsi, onun qarışdırılması və müxtəlif yaraşıqlı qab-qacaq növləri istehsal etmək üçün sürətli təkər üzərində idarə edilməsi.
Bu dövr Şam ölkələrinin tam yarısının 18-ci və 19-cu ailələrin hökmranlığı dövründə misir tərəfindən hökmranlığı ilə səciyyələnir. Bu hökmranlıq dövründə Hiksos krallarından sonuncusu təxminən (m.ə.1567-ci ildə) vəfat etmişdir və təxminən (m.ə.1480-ci ildə) Üçüncü Təhtəmis Şam ölkələrinə həmlələr etmişdir. Bundan əlavə böyük miqdarda əyilmiş su kütlələri ilə sıxılmış laylarla bərkidilmiş Hiksosa aid güclü istehkamlar yoxa çıxmışdır.
Bu dövrdə narahatçılığın olması müşahidə edilmişdir və bu vəziyyət Fələstin üzərində hakimlik etmişdir. Habelə Orta və Cənub regionlarından 18-ci ailənin başlaması ilə yəni Hiksosun Misirdən qovulmasından sonra və onların Fələstinin cənubunda Şaruhinə qədər izləməsindən sonra görünür. Qeyd edilməlidir ki, 3-cü Təhtəmisin dövründən bəri burada təfsilatlı mətnlər vardır və o cümlədən Şam tərəfdən məlik Maciddu və məlik Qadişin rəhbərlik etdiyi kəskin Maciddu döyüşü ilə bağlı olan mətnlər. Hər iki məlikə məlik Əl- Mitani dəstək vermişdir. Bu ittifaqda təxminən 120 şəhər iştirak etmişdir və onların adları 3-cü Təhtəmisin topoqrafik cədvəllərinin birində çəkilmişdir. Bu mətnlər naxışlar formasında iynələrin üzərində olmuşdur. Bu iynələr Memfis və Karak şəhərlərində bərkidilmişdir : (m.ə. Məmluklar dövrü ( Dəmir dövrü 550-1200 )
Həmin vaxt fələstinlilər özlərini Misir Hakimiyyətinin Fələstin üzırində qanuni xəlifələri hesab edirdilər və onlar Fələstinin əksər hissələrinə hakimlik edirdilər. Lakin çox vaxt göstərilir ki, onlar fələstin sahili sakinləri idilər, belə ki onlar Qəzza, Aşkelon, Asdud, Aqir, Təl əl-Safi və bir çox digər bu kimi şəhərlərin əsasını qoymuşlar.
Habelə yerli kənani təsirləri müxtəlif fələstinlilərə Dacun və Aştrot kimi onların ilahilərinin adları ilə üzə çıxmışdır. Fələstin sahili sakinlərində dini həyat kənani əsilli idi. Həmçinin dini binalar ən mühümü, kənani məbədləri kimi inşa edilən Təl əl – Qəsilədəki bir-birini izləyən silsilə məbədlər idi. Onların üzərində misir təsirləri də var idi.
Mənzil və tikililərin sökülməsi
Qeyd olunur ki, İkinci “Gistinyan Yustinus” miladi 565-578-ci illərdə, İkinci Tibariyus 578-582-ci illərdə, Moriyus 582-602-ci illərdə, Fukas 602-610-cu illərdə və Herkel 610-641-ci illərdə bizans taxt-tacını ələ keçirdi. Bizanslar və sasanilər arasında müharibələr gah şiddətlənir, gah da sakitləşirdi. İki dövlət arasında çoxlu sayda sülh sazişləri və müqavilələri bağlanırdı ki, müharibələr aradan qaldırılsın və bir daha iki ölkə arasında müharibələr başlamasın. Miladi 610-622-ci illərdə farslar romalılar üzərinə hücuma keçdilər və onlara həmlə etməkdə qalib gəldilər. Miladi 614-cü ildə Antakiya, Dəməşq, Beytul Müqəddəsi qarət etdilər. “Əbruyiz” müqəddəs xaçı ələ keçirdi. Digər hadisələrlə bərabər müharibə davam edirdi. İki dövləti zəiflətdilər, lakin onlar sasani dövlətini süquta yetirən ərəblərin qarşısında dayana bilmədilər. Misiri və Şam ölkələrini bizanslardan geri aldılar və həlledici döyüş hicrinin 15-ci ilində miladi 636-cı ildə Yermuk döyüşü oldu.
Ayrılmış divar haqqında təfsilatlı məlumatlar
İsrail hökuməti tərəfindən təsdiq edilmiş divarın əsas hissələri
Divardan hissə * uzunluğu (kilometr) mərhələ
Salim – əl-Kəna (birinci mərhələ) 125 təsdiqlənmişdir. Təqribən tikintisi başa çatıb.
Salim – Təyəsir (ikinci mərhələ) 45 Təsdiqlənmişdir. Tikinti qeydiyyatı
Əl-Kənə – Avfar (üçüncü mərhələ) 141 Təsdiqlənmişdir. Lakin tikintisi hələ başlanmamışdır.
Harcilu – Əl- karmal (dördüncü mərhələ) 114. Lakin tikintisi hələ başlamamışdır.
Ğulaful Qüds” 50. Təsdiqlənmişdir. Bir tərəfdən tikinti başa çatmışdır. Digər hissə isə qeydiyyata alınmışdır.
Məcmu 475..
İkili divar qərb və şərq əsas divarı əhatə etmir.
Divardan təsirlənmiş fələstin ictimaiyyəti
Yer, kəndlərin və qəsəbələrin sayı , məcmudan nisbi əhalinin sayı. Qərb sahili əhalisinin sayı.
Cənub Qərbi əsas divarın sayı